ضد آفتاب

ضد آفتاب 

اثرات نورخورشید بر پوست :  نوری که از خورشید به زمین می رسد از سه جزء اساسی تشکیل می گردد .

1.  امواج مرئی که حدود ۵۰% از نور خورشید را تشکیل داده و باعث قابل رؤیت شدن اجسام می شود .
2.  امواج « مادون قرمز I.R » که حدود ۴۰% از نور خورشید را تشکیل داده و باعث انتقال حرارت خورشید به زمین می گردد .
3.  اشعه « ماورای بنفش  U.V » که بیشترین اثر را بر روی پوست انسان دارد . این اشعه از سه جزء اصلی A ، B ، C تشکیل شده است که هر کدام از این اجزا دارای اثرات مخصوصی می باشند .

UVA  :  با طول موج ۳۰۰ – ۴۰۰  nm (ظاهراً کم خطر)  مهمترین عامل ایجاد واکنشهای حساسیتی نسبت به نور خورشید است . ۹۹% تابش فرابنفشی که به زمین می‌رسد از نوع UVA است.

UVB  : با طول موج ۲۸۰ – ۳۰۰ nm (خطرناک )  عامل اصلی ایجاد قرمزی پوست ، آفتاب -سوختگی ، افزایش رنگ پوست ، پیری زودرس و سرطانهای پوستی می باشد . همچنین این اشعه می تواند سبب تولید ویتامین D در پوست گردد.

UVC  :  با طول موج کمتراز  ۲۸۰ nm (مخرب)  معمولا“ به سطح زمین نرسیده و توسط جو کره زمین جذب می گردد .

برخی دامنه‌ها از تابش‌های فرا بنفش، اصطلاحاً به «نور سیاه» یا Black Light معروفند، به همان دلیل که مرئی نیستند ولی بدون باقی گذاردن هیچگونه اثر حرارتی یا سوختگی،( از آن نوعی که آفتاب سوختگی معمولی باعث آن است، مانند سرخ شدن یا تاول پوست و پوسته پوسته شدن آن)، قادرند تا اعماق زیادی در بافت‌ها نفوذ کرده و از پیری زودرس پوست، تخریب ساختار DNA سلول‌ها و احتمالاً در حالات پیشرفته، تا سرطانی کردن آنان پیش بروند.بسیاری از گیاهان، میوه‌ها، گل‌ها، بذرها، …. قدرت مقاومت فوق العاده‌ای نسبت به قدرت انسان در مقابل این تابش نشان می‌دهند.

شیشه پنجره معمولی نسبت به UVA شفاف بوده ومقاومت چندانی درمقابل آن نشان نمی‌دهد اما ۹۰% تابش‌های UV کوتاه تر از ۳۰۰ nm را از خود عبور نمی‌دهد.

هوای معمولی در مقابل طول موج‌های ۲۰۰nm وپایین تر از آن به صورت شیشه‌ای مات عمل کرده وآنها را از خود عبور نمی‌دهد. علت این امر به لطف قابلیت بسیار بالای جذب تابش فرابنفش موج کوتاه توسط «اکسیژن» جو امکان پذیر شده‌است، در حالی که مثلاً عنصری مانند نیتروژن کاملاً برعکس، در برابر UV مانند شیشه‌ای شفاف عمل می‌کند. در مجموع می‌توان گفت که هوا یا جو نسبت به عبور تابش امواج خیلی کوتاه و مضر فرابنفش، بسیار سختگیرانه عمل می‌نماید. همین واکنش است که کره خاکی را برای انسان‌ها و بسیاری از جانداران قابل سکونت ساخته‌است. و باز به همین دلیل، در صنایعی که نیاز به استفاده از تابش فرابنفش موج کوتاه زیر ۲۰۰nm باشد (مانند صنایع ساخت نیمه رساناها)، این عملکرد تنها در محیط‌های تخلیه شده از اکسیژن امکان پذیر خواهد بود.

تأثیرات مثبت پرتو فرابنفش  :  از جمله اثرات مثبت قرار گرفتن در معرض تابش باند UVB، تحریک پوست جهت تولید “ویتامین D” است. تخمین زده می‌شود که علت مرگ ناخواسته سالانه ده‌ها هزار شهروند آمریکایی؛ تنها به دلیل سرطان‌های ناشی از کمبود واختلال درجذب ویتامین D بوده‌است. دیگر تأثیر اختلال در جذب ویتامین D، پوکی استخوان و سایر عوارض متأثراز اختلال مغز استخوان که منجر به درد، عدم تحمل وزن شخص توسط خود، و نهایتاً ایجاد ترک و شکستگی‌های نا خواسته به ویژه در خانم‌ها خواهد بود. البته امروزه در برخی کشورها تاکید بسیاری بر غنی سازی مواد خوراکی با افزودن رژیم‌های ویتامین D و کلسیم می‌گردد که در مقایسه با اثرات محتمل سوء UVB بر پوست بدن انسان (سرطان)، بسیار پسندیده می‌باشند. اگر چه ۹۵% ویتامین D بدن بدنبال تابش اشعه خورشید به پوست تولیدمی شود. ولی با مصرف کرم ضد آفتاب دچارکمبود ویتامین D نخواهید شد. زیرا فقط مواجهه پشت دستها دو تا سه بار در هفته هر بار به مدت نیم ساعت برای تولید ویتامین D بدن کافی است .همچنین یکی دیگر از منابع ویتامین D در بدن انواع خوراکیها می باشند. شیر غلات ماهی از منابع غنی ویتامین D می باشند.در واقع دو راه برای تامین ویتامین D بدن وجود دارد. یک راه خطر ناک از طریق تابش اشعه آفتاب به پوست ویک راه ایمن از طریق خوراکیها اگر شما بطور کامل و۱۰۰% از کرم ضد آفتاب استفاده می کنید وضد آفتاب را به تمامی نواحی که در معرض نوراند از جمله پشت دستها می مالید لازم است به منابع خوراکی ویتامن D توجه داشته با شید. نیاز روزانه بدن یک انسان بالغ به ویتامین D 400 واحد می باشد.یک لیوان شیر حاوی ۱۰۰ واحد ویتامین D است روغن کبد ماهی منبع غنی از ویتامن D است حداکثر میزان مجازویتامین D 2000 واحد روزانه می باشد.

تاثیرپرتو U.V بر D.N.A انسان :  فوتون‌های پرتو فرابنفش به خصوص در باند UVB، به هر نوع مولکول DNA متعلق به ارگان‌های زنده، به اشکال گوناگون حمله ور می‌شوند.در شایع‌ترین حالت، حمله علیه نزدیک‌ترین ترکیب “باز تیمین یا Thymine Bases” در حلقه DNA اتفاق می‌افتد. در این حالت “بازهای تیمین یا Thymine Bases” همپایه، به عوض نگهداری تعادل پله‌ای DNA« یا به عبارتی »LADDER BASE BOND”، به همپایه خویش پیوسته و باعث بوجود آمدن نوعی DNA «معیوب» می‌گردند.دراین صورت زنجیره DNA با از دست دادن کد رمزی اصلی خود، به نوعی کد با رمز دیگری تبدیل و معنای اولیه ساختار هسته سلولی خود را از دست داده که عملاً حاصل، سلولی با عملکرد غیر مشخص ویا تخریب شده سرطانی است.همه پرتوهای UVA،UVB ویا UVC قادرند که از عمر سلول‌های اساسی بدن از جمله بافت‌های فیبروزی پروتئینی موجود در بدن از جمله پوست، استخوان، غضروف و هرگونه بافت پیوندی بکاهند.

قابلیت خود حفاظتی طبیعی بدن :  جهت حفاظت از اثرات مخرب پرتو فرابنفش، بدن انسان گاهی (با توجه به نوع پوست و نژاد)، از خود نوعی رنگدانه ( پیگمنت) قهوه‌ای رنگ بنام ملانین Melanin آزاد می‌کند که این عمل با جلوگیری از نفوذ تابش به نسوج عمقی می‌تواند سودمند باشد.برای اطلاعات بیشتربه مقاله ی ساختمان پوست مراجعه نمایید.

عوامل مؤثر بر شدت تابش اشعه فرابنفش :  شدت تابش اشعه فرابنفش تحت تأثیر عوامل متعددی قرار می گیرد که در زیر به برخی از آنها اشاره می شود :

1.  زمان : بیشترین شدت این اشعه در ساعتهای حوالی ظهر است که ناشی از عمودی تر تابیدن نور خورشید در این زمان میباشد ، بطوریکه ۶۵% اشعه فرابنفش در ساعتهای بین ۱۰ صبح تا ۲ بعد از ظهر به زمین تابیده می شود.
2.  ارتفاع : هرچه ارتفاع از سطح دریا بالاتر باشد ، شدت تابش اشعه فرابنفش نیز بیشتر خواهد بود که ناشی از کاهش میزان گردوغبار و دود موجود در هوا میباشد .
3.  عرض جغرافیایی : هرچه کمتر باشد ، شدت تابش اشعه فرابنفش بیشتر خواهد بود بطوریکه این میزان در استوا از تمامی نقاط زمین بالاتر است .
4.  فصل : بیشترین شدت تابش اشعه فرابنفش را در فصل تابستان مشاهده مینمائیم که بعلت عمودی تر تابیدن نور خورشید در این فصل می باشد .
5.  رطوبت : میزان نفوذ اشعه فرابنفش در پوست مرطوب تقریبا“ ۴ برابر بیش از پوست خشک است .

عوارض پوستی ایجاد شده توسط اشعه فرابنفش :

۱) آفتاب سوختگی :  حادترین و آشکارترین اثر بالینی تماس با اشعه فرابنفش ، قرمزی و آفتاب سوختگی پوست است که در عرض ۴-۳ ساعت پس از تماس با نور خورشید ایجاد شده و در طی ۲۴-۱۲ ساعت به بالاترین شدت خود می رسد . اشعه فرابنفش باعث تخریب DNA موجود در هسته سلولهای پوستی شده و به این ترتیب به سلولها صدمه می زند . علت ایجاد قرمزی پوست نیز آزادشدن واسطه های شیمیایی مختلف می باشد که از مهمترین آنها می توان به هیستامین اشاره نمود .

۲) برنزه شدن پوست :  اشعه فرابنفش با افزایش فعالیت تعداد سلولهای رنگدانه ساز پوستی می تواند باعث ایجاد برنزه شدن پوست گردد . این عمل معمولا“ ۷۲-۴۸ ساعت پس از تابش نور خورشید ایجاد می شود که یکی از مکانیسمهای دفاعی پوست برعلیه تشعشعات خورشیدی خواهد بود .

۳) پیری زودرس : ارتباط بین پیری زودرس با تماس مداوم با نور خورشید ، کاملا“ به اثبات رسیده است . مشخص شده است که اشعه فرابنفش به تنهایی و یا در همراهی با اشعه زیر قرمز می توانند سبب تخریب الیاف کلاژن و الاستین موجود در پوست گردند . این الیاف عامل اصلی استحکام و کشش طبیعی پوست بوده و صدمه به آنها می تواند منجر به پیری زودرس پوست شود . به همین دلیل افرادی که دارای مشاغلی هستند که به مدت طولانی با نور خورشید تماس دارند ( مانند: کشاورزان ، ماهیگیران و…) بسیار زودتر از سایر افراد دچار پیری پوست میگردند .

۴) بدخیمی های پوست :  عوامل متعددی در ایجاد بدخیمی های پوستی دخیل می باشند . امروزه مشخص شده است که شایعترین عامل مؤثر بر روی این بدخیمی ها تابش نور خورشید می باشد .اشعه فرابنفش معمولا“ با دو مکانیسم می تواند باعث ایجاد بدخیمی های پوستی شود .حالت اول تماس حاد و شدید با نور خورشید میباشد که مخصوصا“ در افرادیکه در سواحل دریا حمام آفتاب می گیرند دیده می شود . این آفتاب سوختگی های حاد و شدید معمولا“ باعث نوعی بدخیمی بنام « ملانوم بدخیم » می شود .حالت دوم نیز تماس مزمن و طولانی مدت با نور خورشید است که معمولا“ناشی از شغل بیمار خواهد بود.

تصویر زیر یک ضدآفتاب خارجی خوب به شکل اسپری رانشان میدهد(سمت راست) وسمت چپ ژل ضدآفتاب بتیس رانشان میدهد که به اعتقاد نگارنده وتمام اشخاصی که آنرا مصرف کرده اند بهترین ضدآفتاب ایرانی میباشد. البته ناگفته نماند که این ضدآفتاب برای پوست های خشک مناسب نیست ولی بهترین ضدآفتاب برای پوست های چرب و جوش ساز میباشد.

 

تغییرات آشکار پوست در اثر اشعه ماورای بنفش :

۱- تغییرات بافتی ناشی از نور خورشید: اشعه‌ی ماورای بنفش یا UV باعث ضخیم و یا نازک شدن پوست می‌شود. پوست ضخیم در قسمت چین و چروک زمخت به خصوص در قسمت پشت گردن دیده می‌شود که با کشیدن پوست از بین نمی‌رود.

وضعیتی به نام سولار الاستوز (Solar elastosis) در قسمت پوست ضخیم و چین و چروک‌های زمخت به وجود می‌آید. سولار الاستوز یعنی تخریب بافت کشسانی پوست در اثر نور آفتاب که باعث پیری زودرس و چین و چروک پوست می‌گردد.یکی از اثرات شایع UV ، نازک شدن پوست است که باعث چروکیدگی، خون‌مردگی و پارگی آن می‌شود.

۲- تغییرات رگ‌های خونی در اثر نور خورشید :  اشعه UV، دیواره رگ‌های خونی را نازک می‌کند. در نتیجه در اثر کوچک‌ترین ضربه، رگ‌های خونی قسمت در معرض تابش نور آفتاب، پاره شده و خون‌مردگی در زیر پوست ایجاد می‌شود؛ به عنوان مثال خون‌مردگی پوست در اثر نور آفتاب بیشتر در پشت دست‌ها یا ساعد دیده می‌شود، ولی در بازوها و قسمت داخلی دست‌ها و ساعد دیده نمی‌شود.نور خورشید همچنین باعث اتساع مویرگ‌های پوست به خصوص پوست صورت می‌شود.

۳- تغییرات رنگدانه های پوست در اثر نور آفتاب :  شایع‌ترین تغییرات رنگدانه ای پوست در اثر نور آفتاب، ایجاد کک و مک و لکه‌های پوستی است که بیشتر در افراد با سفیدپوست دیده می‌شود.

وقتی که سلول تولید کننده ملانین (رنگدانه پوست) یا ملانوسیت تخریب شود، کک و مک ایجاد می‌شود. کک و مک های بزرگ که لکه‌های کبدی یا لکه‌های پیری نیز نامیده می‌شوند، در پشت دست‌ها، قفسه سینه، شانه، بازو و پشت دیده می‌شوند. این لکه‌ها در واقع مربوط به افزایش سن نیستند، بلکه مربوط به تابش نور آفتاباند.اشعه‌ی UV باعث ایجاد لکه‌های سفید رنگی روی پوست به خصوص در قسمت ساق پا و نیز پشت دست‌ها و بازوها می‌شود که در اثر تخریب ملانوسیت ها ایجاد می‌شوند

۴- برآمدگی‌های پوست در اثر نور آفتاب :  اشعه‌ی UV باعث افزایش تعداد خال‌های گوشتی در قسمت‌های در معرض تابش نور آفتاب می‌شود. نور خورشید همچنین باعث ایجاد ضایعات پیش سرطانی به نام کراتوزس اکتینیک (Actinic keratoses) روی پوست به خصوص در قسمت صورت، گوش‌ها و پشت دست‌ها می‌شود که بعدها سرطانی می‌شود.اشعه‌ی UV باعث ایجاد عارضه‌ای به نام کراتوزس سبورئیک روی پوست نیز می‌شود که شبیه زگیل است، ولی برعکس کراتوزس اکتینیک سرطانی نمی‌شود.

۵- سرطان پوست در اثر نور خورشید  :  تأثیر خورشید در ایجاد سرطان پوست کاملاً شناخته شده است. شایع‌ترین سرطان کشنده پوست «ملانوما» نام دارد. هرچقدر مدت زمان تابش و شدت اشعه UV بیشتر باشد، احتمال بروز سرطان هم بیشتر است.

ضدآفتابهای زیر نمونه های ضدآفتاب معمولی برای استفاده روزانه هستند.

 

 

محافظت پوست در مقابل پرتو فرا بنفش :  توجه نمایید که براساس مطالعات علمی، بهترین راه محافظت پوست دربرابرپرتو فرا بنفش ایجاد یک مانع فیزیکی می باشد. پوشیدن لباس مناسب وپوشاندن تمام نواحی باز مانند دست ها، گردن، گوش ها،وصورت بهترین راه است. استفاده از دستکش ،کلاه ولباس یقه دار یا دستمال گردن خصوصاً درفصل تابستان الزامی است. هرچند که استفاده ازاین موارد به دهه ها پیش برمیگردد وهم اکنون درجوامع صنعتی وشهری مدرن کمی غیرعادی به نظر میرسد ولی برای سالم وزیبا ماندن باید نیش کنایه ها راتحمل کرد. دریک یا دو قرن پیش، خانمها حتی ازچتر استفاده می کردند وگرچه نشان تجمل بود ولی یکی ازبهترین راهها بود. به هرحال استفاده ازلباسی که بافت متراکم تری دارد ورنگ آن روشن است برای دفع یا عدم ورود پرتو مناسبتر است.

لباسهای مدرن علاوه بربرچسبی که حاوی اطلاعات مربوط به جنس ونگهداری مناسب مربوط می شود، اطلاعاتی مربوط به درجه ی مراقبت آن لباس دربرابر آفتاب را نیز دربرمی گیرد.این درجه یک استاندارد بین المللی بوده وبه S.P.F مشهور است. این حروف،مخفف کلمات Sun Protection Factor به معنی عامل محافظت ازآفتاب هستند. البته مانند سایر واحدهای اندازه گیری این واحد نیزحداقل دارای ۲ تعریف جداگانه می باشد. دربرخی کشورها این مقدار از ۱۰۰ واحد ودربرخی مانند کشور خودمان از ۵۰ سنجیده می شود. البته شرکتهای تولید کننده  برای اینکه به مشتری بفهمانند که درجه ی S.P.F محصول آنها بالاست، کنار عدد ۵۰ یک + نیز گزارده که یعنی S.P.F واقعی بالاتربوده وگاه آنرا نیز بیان میکنند.

ضد آفتاب ها :  بیشتر به شکل کرم وجود دارند. البته به مرورلوسیون ،ژل و اسپری نیز اضافه شد. حاوی مواد زیادی بوده وبرحسب نیازکاربر وآب وهوای گوناگون، ترکیبات بسیار متنوعی دارند.مواد تشکیل دهنده کرمهای ضد آفتاب به دو روش از پوست محافظت میکنند، آنها یا اشعه ماورای بنفش UV خورشید را جذب و راه عبور آنرا مسدود کرده یا اینکه اشعه UV را منعکس و متفرق میکنند. کرمهای ضد آفتاب نیزبر اساس میزان توانایی آنها در جذب و دفع اشعه UV درجه بندی میشوند که ازهمان SPF استفاده می شود. درجه SPF نشان دهنده این امر هستند که مصرف کننده آن قبل از اینکه دچار آفتاب سوختگی بشود، تا چه حد میتواند زیر نور آفتاب بماند.

برای مثال شما میتوانید بدون استفاده از کرم ضد آفتاب ۱۰ دقیقه زیر نور خورشید باقی بمانید و احساس سوختگی نکنید. هنگامی که از کرم ضد آفتاب استفاده میکنید میتوانید زمان ۱۰ دقیقه را ضرب در میزان SPF کرم کنید و به مقدار زمان به دست آمده زیر آفتاب بمانید. اگر SPF کرم شما ۱۵ باشد، شما ۱۵۰ دقیقه یا ۲ ساعت و نیم میتوانید در آفتاب بمانید. اگر پس از مدتی مجددا از کرم استفاده کنید، میزان محافظت آن بیشتر میشود اما، در مقدار زمان ایمن آن تاثیری ندارد.

طریقه مصرف :  کرم‌های ضد آفتاب باید به مقدار کافی برای هر دفعه مصرف و  ۲۰ تا ۳۰ دقیقه قبل از اینکه در معرض نور خورشید قرار بگیرید، استفاده شوند زیرا در این فاصله زمانی، کرم جذب پوست شده و می‌تواند سلول‌های پوست را از آثار زیانبار نور خورشید محافظت کند.نکته دیگر این است که اگر شما کرم ضدآفتاب را روی صورت و بدنتان بمالید و بلافاصله داخل آب دریا یا استخر شوید و یا روی شن‌های ساحل یا در کنار استخر دراز بکشید، کرم ضدآفتاب از روی پوست شما پاک خواهد شد و دیگر اثر حفاظتی نخواهد داشت، بنابراین نیم ساعت پس از مالیدن کرم ضدآفتاب، وارد آب شوید تا به طور کامل جذب پوست‌تان شده باشد.اگر کرم ضدآفتاب را به پوست‌تان بمالید و روانه کار روزانه شوید، باید هر ۳ یا ۴ ساعت یک بار آن را تجدید کنید، ولی با شنا کردن در آب استخر یا دریا، این کرم‌ها در عرض یک ساعت کم‌کم اثر خود را از دست می‌دهند و پس از ۸۰ دقیقه دیگر اثری از ضدآفتاب باقی نخواهد ماند. بنابراین اگر کرم ضدآفتاب را به پوست‌تان می‌مالید و وارد استخر یا دریا می‌شوید، باید هر یک ساعت یک بار آن را تکرار کنید.

باید در هر سانتی‌متر مربع پوست، ۲ میلی‌گرم کرم ضدآفتاب مالیده شود تا اثر خود را در حفاظت از پوست، به بهترین شکل ممکن نشان دهد. یعنی سطح پوست صورت که حدود ۶۰۰ سانتی متر مربع است به اندازه نیم گرم از کرم در هر نوبت استفاده از کرم ضد آفتاب نیاز دارد. در عمل تجربه شده معمولا در هر نوبت استفاده از کرم ضد آفتاب ۸ گرم از آن روی صورت ما لیده میشود .یعنی در واقع بایدیک ونیم  برابر بیشتر از آن چیزی که بطور معمول کرم ضد آفتاب به صورت میمالیم استفاده کنیم. بعنوان یک نکته علمی می توان گفت باید به میزان دو ونیم بند انگشت (شکل شماره چهار) از کرم ضد آفتاب برای پوشاندن صورت وگردن استفاده شود. مطالعات نشان می‌دهد که بیشتر افراد نصف این مقدار و یا حتی کمتر از آن را استفاده می‌کنند.وقتی برای بعضی از افراد یک قوطی ۳۰ تا ۴۰ گرمی کرم ضدآفتاب را تجویز می‌شود، پس از ۳ تا ۴ ماه می‌آیند و می‌گویند هنوز نصف قوطی باقی است، که نشان می دهد کرم ضد‌آفتاب را به میزان کافی در طول روز استفاده نکرده اند، چون یا آن را نازک روی پوست مالیده‌اند و یا فواصل زمانی مالیدن کرم ضدآفتاب خیلی طولانی بوده است.

SPF مناسب :  اگر بخواهید از روی SPF یک کرم ضدآفتاب بدانید چقدر اثر حفاظتی در برابر نور خورشید دارد، فرمول ساده‌ای برای آن وجود دارد.

عدد ۱۰۰ را بر SPF کرم ضدآفتاب که روی جعبه نوشته شده است، تقسیم کنید. عدد حاصل را از عدد ۱۰۰ کم کنید. عدد باقیمانده نشان دهنده درصد حفاظت پوست به وسیله آن کرم ضدآفتاب است. برای مثال، کرم ضدآفتابی که SPF 25 دارد، ۹۶ درصد از پوست در برابر نور خورشید حفاظت می‌کند. حال اگر این محاسبه را درباره کرم ضدآفتابی با SPF 100 انجام دهید، خواهید دید که ۹۹ درصد از پوست در برابر نور خورشید حفاظت می‌کند. بنابراین کرم ضدآفتاب با SPF 100 تفاوت چندانی با کرم ضدآفتاب با SPF 25 در حفاظت از پوست ندارد و این چند درصد قابل چشم‌پوشی است.کارخانه‌های سازنده، برای افزایش SPF یک کرم ضدآفتاب، باید درصد چربی آن را بالا ببرند تا مواد شیمیایی زیادی را وارد آن کنند. بنابراین کرم‌های ضدآفتاب با SPF بالا، خیلی چرب هستند و می‌توانند عوارضی را ایجاد کنند.

توصیه ما این است که اگر به داروخانه می‌روید تا کرم ضدآفتاب بخرید، SPF 30 را انتخاب کنید. کرم ضدآفتاب با SPF 30 بهترین کرم ضدآفتاب برای استفاده روزانه افراد عادی است.کرم‌های ضدآفتاب با SPF 50 و ۷۰ و بالاتر، فقط برای کسانی که بیماری‌ پوستی دارند، توسط پزشک تجویز می شوند، مانند کسانی که به نور آفتاب حساس‌اند و یا سرطان‌ پوست دارند. چون همان چند درصد اضافه ی حفاظت از پوست برای این بیماران مهم است.

روش مالیدن این کرم‌ها به هیچ وجه مهم نیست و نقشی در افتادگی و چروک خوردن پوست ندارد. دو تا سه دقیقه ماساژ دادن کافی است و در هر جهتی که راحت‌تر هستید، کرم‌ها را روی پوست‌تان بمالید.

اگر شما از کرم‌ ضدآفتاب، به طور اصولی و درست استفاده کنید و سپس روی آن کرم‌ آرایشی بمالید، مانعی ندارد و کرم آرایشی اثر کرم ضدآفتاب را کاهش نمی‌دهد. ولی در روی جعبه بعضی از این کرم‌پودرها و پنکک‌ها نوشته شده که دارایSPF مشخصی هستند. باید بدانید که SPF این لوازم آرایشی از پوست در برابر نور خورشید محفاظت نمی‌کند. لذا در زیر این کرم‌های آرایشی حتما کرم ضدآفتاب را استفاده کنید.

بعضی‌ها در این مورد صرفه‌جویی‌ می‌کنند که به ضرر سلامت پوست‌شان تمام می‌شود. کرم ضدآفتاب را یک بار صبح می‌زنند و تا غروب آفتاب آن را تجدید نمی‌کنند، و یا در ضخامت آن صرفه‌جویی می‌کنند. بیشتر مردم نمی‌دانند کرم ضدآفتاب را باید با چه ضخامتی استفاده کنند.

خیلی‌ها کرم ضدآفتاب را برای کودکان استفاده نمی‌کنند، ولی مطالعات نشان می‌دهد که بیش از ۵۰ درصد عوارض نور آفتاب که در بزرگسالی سبب ابتلای افراد به سرطان پوست شده است، پیش از ۱۸ تا ۲۰ سالگی به پوست تابیده شده است. بنابراین اگر کودکان را به استخر یا اسکی می‌برید، به پوستش کرم ضدآفتاب بمالید.برای کودکان کرم ضدآفتاب مناسب‌شان را بخرید. بهتر است ضدآفتاب آنها چرب و رنگی نباشد و از انواع مینرال استفاده کنید و انواع شیمیایی را که برای بزرگسالان استفاده می‌شود، برای کودکان استفاده نکنید.

دو مورد زیر نمونه های خوب ضدآفتاب با حداکثر حفاظت و مناسب برای پوست های حساس یا افراد باریسک سرطان پوست یا استفاده بعداز لیزر و لایه برداری پوست هستند.

 

 

 

انواع ضد آفتاب :   به صور کلی ، دو نوع ضد آفتاب وجود دارد: ضد آفتاب های فیزیکی و ضد آفتاب های شیمیایی.

در ساختمان ضد آفتاب های شیمیایی، از موادی مانندPABA ، سالیسیلات ها و سینامات ها که جلوی اشعه UVB را می گیرند و بنزوفنون ها و دی بنزوئیل متان ها که جلوی اشعه UVA را می گیرند ، استفاده می شود .گاهی پیش می آید که افراد به یکی از این مواد حساسیت دارند و استفاده از این مواد موجب قرمزی و خارش پوست صورت آن ها می شود.

در ساختمان ضد آفتاب های فیزیکی ، از موادی مانند اکسید روی و دی اکسید تیتانیوم استفاده می شود که احتمال حساسیت به آن ها بسیار اندک است. توصیه ما این است که برای کودکان و نیز در افراد مبتلا به بیماری های پوستی خاص که پوست آن ها تحریک پذیر است ، از ضد آفتاب های فیزیکی استفاده شود.

نکات بسیار مهم درمورد ضد آفتابها :    دنبال بهترین ضد آفتاب نباشید!!! معنی این جمله این نیست که همه ی ضدآفتاب ها دارای یک کیفیت هستند،بلکه مناسبترین ضدآفتاب برای شما بهترین ضدآفتاب دنیاست!!! بدیهی است که برای پوست چرب،نرمال وخشک ،کرم های مخصوص وجود دارند.کرم های با کمترین حساسیت یا کمترین میزان ایجاد آکنه (جوش چرکی) و….همگی مناسب شما نبوده وپس ازمشاوره با پزشک خود وچندین بارآزمون وخطا به کرم مناسب خود دست می یابید.پس ضدآفتابی که برای دوست شما مناسب بوده وازآن رضایت کامل دارد ممکن است برای شما عوارض ایجاد کند.

استفاده از ضد آفتاب در دوران کودکی  مهم تر ازبزرگسالی است. هر روز باید از ضد آفتاب استفاده کنید و حتی در فصل زمستان و در هوای ابری نیز آن را ترک نکنید در صورتی که در فصل زمستان یا در هوای ابری هستید و کارتان در خانه و محلی است که نور مستقیم آفتاب وجود ندارد ، مصرف یک بار در روز ضد آفتاب کافی است اما در صورتی که در بیرون خانه و در هوای آفتابی قرار دارید هر ۳ تا۴ ساعت ضد آفتاب مصرف کنید. در مصرف ضد آفتاب صرفه جویی نکنید.

به دلیل گرانی قیمت ، بعضی از مصرف کنندگان فقط پوست خود را کمی چرب می کنند که این کافی نیست برای صورت باید حدود نصف قاشق چای خوری معادل یک بند انگشت ضد آفتاب استفاده کرد. ضد آفتاب فقط مخصوص صورت نیست و باید به هر قسمت از پوست که روباز باشد مانند گردن ، گوش ها و پشت دست ها مالیده شود. ضد آفتاب را مستقیما روی پوست بمالید و کرم دیگری مثل لوازم آرایش را زیر آن مصرف نکنید. ابتدا صبر کنید تا ضد آفتاب کاملا روی پوست جا افتاده و خشک شود و سپس کرم آرایش روی آن بمالید یا لباس بپوشید. بهتر است ضد آفتاب نزدیک چشم مالیده نشود به ویژه اگر ورزش یا فعالیت زیادی می کنید زیرا مواد شیمیایی ضد آفتاب می توانند موجب تحریک چشم شود برای محافظت از پوست دور چشم خود چشم ( برای پیش گیری از آب . مروارید ) بهترین راه استفاده از عینک مقاوم در برابر اشعه ماوراء بنفش است. اخیراً کرمهای دورچشمی به بازارائه شده اند که دارای S.P.F بوده ولی بازهم تاکید می شود که دوری ازتابش مستقیم آفتاب بهترین راه است.مصرف ضد آفتاب به این معنی نیست که می توانید بدون هیچ اشکالی مقابل آفتاب بروید. چنین فکری باعث می شود که ضرر ضد آفتاب بیش از نفع آن شود بنا بر این باید ضمن استفاده مرتب از ضد آفتاب ، از نور مستقیم آفتاب نیز دور بود

از محصولاتی که روی آنها برچسب‌های «بدون مواد تحریک‌کننده»، «بدون عطر و مواد خوشبو کننده» و یا «ضدحساسیت» نوشته شده استفاده کنید. کرم‌های محافظت از پوست در برابر تابش‌های مضر خورشید (کرم‌های ضدآفتاب) که برای کودکان بزرگتر تهیه شده‌اند نیز با رعایت بعضی از احتیاط‌های معمول برای کودکان کوچک و نوزادان مناسب هستند. مثلا کرم‌های ضدآفتاب کودکان و بچه‌های بزرگتر حاوی رنگ‌های شاد و جذابی می‌باشند که مخصوصا برای جلب نظر بچه‌ها و تشویق آنها به استفاده از اینگونه کرم‌ها طراحی و ساخته شده‌اند. ممکن است نوزادی که این کرم ضدآفتاب را استفاد می‌کند، مقداری از ترکیبات اضافی را با انگشت به داخل دهان گذاشته و بخورد. البته مقدار کم این مواد خطرناک نیستند اما بهترین راه دورنگاه داشتن این مواد از دسترس کودکان و استفاده نکردن از آنها است.

بسیاری از آقایان از مالیدن کرم ضدآفتاب به صورتشان طفره می‌روند چون اعتقاد دارند این کرم‌ها پوستشان را روشن می‌کنند و پوستشان مانند بانوان به نظر می‌آید ولی این دلیل خوبی برای استفاده نکردن از کرم‌های ضدآفتاب نیست چون بیشتر آقایان در فضای آزاد مشغول به کارند و همین کار در فضای آزاد و در برابر نور خورشید شانس آسیب پوستشان را در برابر این اشعه افزایش می‌دهد. مهندسان، رانندگان، کشاورزان و کارگران آقا از آنجایی که بیشتر در معرض تابش مستقیم خورشید قرار می‌گیرند باید از کرم‌های ضدآفتاب با نمره SPF بالاتری استفاده کنند و در فواصل زمانی کوتاه‌تری نیز آن را روی پوست خود تجدید کنند.

کرم ضدآفتاب مخصوص آقایان وجود ندارد و کرم‌های ضدآفتاب آقایان و خانم‌ها مشترک است، در ضمن چون معمولا موی آقایان کوتاه‌تر می‌باشد، باید ضمن مالیدن این کرم‌ها روی پوست دست و صورت، به پوست گردن و روی گوش‌ها هم بمالند تا از آسیب‌های احتمالی تشعشعات مضر خورشید جلوگیری نمایند. البته بیشتر تولید کنندگان ضدآفتاب برای جلب توجه آقایان رو به تولید کرم های مناسب تری برای آقایان آورده اند ودرتلاشند که مواردی مانند براق،چرب یا سفید کردن پوست را به حداقل برسانند.تاکید می شود که این محصولات ازلحاظ محافظت تفاوتی با سایرین ندارند.

 

 

در مورد خارجی یا ایرانی بودن ضد آفتاب هم باید گفت که علی رغم تفاوت قیمت بالای ضد آفتاب‌های ایرانی و خارجی تفاوت چندانی بین کیفیت این ضد آفتاب‌ها وجود ندارد، اما در صورتی که شخص تمایل دارد حتماً از ضد آفتاب خارجی استفاده کند باید از ضد آفتاب‌های معتبر و مارک‌های دارای برچسب تأیید وزارت بهداشت ایران استفاده کند.در مورد ضد آفتاب‌های رنگی هم باید گفت که رنگدانه‌های موجود در ضد آفتاب‌ها در دراز مدت می‌توانند باعث ایجاد تغییر رنگ پوست و لک‌های خفیف شوند، به ویژه اگر رنگدانه داخل ضد آفتاب ترکیباتی از جیوه داشته باشد که در دراز مدت تیرگی پوست را ایجاد می‌کند، بنابراین به افراد توصیه می‌کنیم که از ضد آفتاب‌های بی‌رنگ و سفید به جای ضد آفتاب‌های دارای کرم پودر استفاده کنند.

در رابطه با مصرف کرم‌های ضد آفتاب در دوران بارداری نیز باید گفت که تعدادی از ضد آفتاب‌ها تحت عنوان “آزاد در دوران بارداری” وجود دارند و خانم‌های باردار می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند و احتمال ایجاد لک بارداری را در خود کاهش دهند، اما بهتر است که خانم‌های باردار کمتر در معرض نور آفتاب قرار گیرند و به کرم‌های مرطوب‌کننده یا استفاده کوتاه مدت از کرم‌های ضد آفتاب اکتفا کنند، چرا که استفاده طولانی از ضد آفتاب و پوشاندن مقدار زیادی از بدن با آن ممکن است باعث جذب یک سری مواد شیمیایی به خون شده و تأثیرات منفی روی جنین شود.

زینک اکسید بیشتر طول موجهای بالای UVA را پوشش میدهد.همچنین باید به اندازه ایی مالیده شود که کاملا رنگ سفید آن معلوم باشد.یعنی زینک اکسید به تنهایی جایگزین مناسب کرم ضدآفتاب نیست.اما بهرحال از هیچ چیز بهتر است.یعنی زدن زینک اکسید ازاینکه هیچ کرمی نزنیدبهتراست.

معمولا میزان مقاومت ضد آفتابها در مقابل آب بر روی کرم ضد آفتاب درج می شود. کرمهایی که بمدت ۴۰ دقیقه در مقابل آب دوام دارند عبارت ” مقاوم به آب “یا ” Water resistant” روی قوطی آنها درج می شوند. کرمهایی که ۸۰ دقیقه در مقابل آب دوام دارند عبارت “خیلی مقاوم به آب” یا “Very water resistant” درج می شود. توجه داشته باشید هر چه قدر چربی کرم بیشتر باشد در مقابل آب دوام بیشتری دارد بنا براین اگر از کرمهای فاقد چربی استفاده می کنید لازم است، بدنبال مواجهه باآب و تعریق بطور مکرر کرم ضد آفتاب را تکرار کنید.

لامپهای مهتابی مقادیر ناچیزی از اشعه ماوراء بنفش تولید میکنند.اما مطالعات علمی نشان داده مقدار این اشعه در طی هشت ساعت مواجهه مداوم مثلا در محل کار معادل یک دقیقه مواجهه با آفتاب است.بنابراین نیازی به استفاده از کرم ضدآفتاب در مواجهه با لامپهای مهتابی نیست.

اگر خانه یا محل کار شما خیلی نورگیر است طوریکه نیاز به روشن کردن لامپ درطول روز نیست،بهتر است از کرم ضدآفتاب استفاده کنید.

فقط ضدآفتابهای رنگی پوست را درمقابل نورمرئی مراقبت میکنند.در برخی بیماریهای پوستی فرد مبتلا ممکن است به نورمرئی حساس باشد.همپنین کسانی که مبتلا به لک ناش از حاملگی یا ملاسما هستند بهتر است از ضدآفتابهای رنگی استفاده کنند.زیرا احتمالا نورمرئی در تشدید ملاسما نقش دارد.

ماسه به میزان ۲۵% وآب مواج به میزان ۵% نورخورشید را منعکس میکنند.بنابراین نورخورشید درکنارساحال بین ۲۵ تا ۳۰% شدیدتراست.لذا مصرف ضدآفتاب درکنارساحل اهمیت بیشتری دارد.

کاربران حرفه ای کامپیوتر هنگام نشست در جلوی مونیتور هر سه ساعت یک بار ضد آفتاب خود را تکرار کنند.

نتیجه گیری:

بطور کلی وبه عنوان یک تجربه عملی و منطقی مصرف ضد آفتاب در اشخاصی که به هردلیل نیازبه کار یا خرید یا ورزش درمحیط باز و تابش زیاد آفتاب دارند حتما برای جلوگیری از سوختگی ، سرطان و چین وچروک باید از ضدآفتاب استفاده کرد. درسایر موارد که زمان مواجهه با آفتاب درحد چند دقیقه بوده یا دراماکن سرپوشیده و کارو زندگی معمول و روزمره نیاز واقعی به ضدآفتاب وجود نداشته و فقط برای افراد با پوست حساس یا مستعد به لک یاکک ومک یا کسانی که درخانواده سابقه ابتلا به سرطان پوست داشته یا والدین آنها درسن پایین دچار چین وچروک شده اند توصیه می شود.

به روز رسانی : اردیبهشت  ۹۷