انواع لکهای پوستی

انواع لکهای پوستی :

یک جمله را آویزه ی گوش خود نمایید… لک های پوستی هیچ ارتباطی با کبد ندارند….متاسفانه این جمله بارها وبارها مورد سئوال قرار میگیرد یا توسط برخی پزشکان وخصوصاً افرادی که کار پزشکی گیاهی یا سنتی انجام می شود به بیماران گفته می شود…خیالتان آسوده باشد…دنبال دلایل دیگری بگردید !

 

کک ومک   یا FRECKLE  :

کک و مک ، لکه های قهوه ای کم رنگ کوچک به اندازه 1 تا 2میلی متر است و در اوایل زندگی ظاهر میشود.  کک و مک تبدیل به خال نمی شود.رنگ کک و مک ها متفاوت است آنها ممکن است قرمز، زرد، برنزه، قهوه ای روشن و یا سیاه باشند. اما همیشه از رنگ پوست اطراف خود تیره ترند چرا که آنها در نتیجه باقیماندن رنگدانه های تیره به نام ملانین ایجاد می گردند.(برای درک بهتربه بخش ساختمان پوست مراجعه نمائید) کک و مک نتیجه توزیع ناموزون و نامتوازن رنگدانه ملانین در پوست می باشد. به عبارت دیگرناشی از ته نشین شدن نامتعارف ملانین در یک نقطه از پوست میباشد.

 

درابتدا تعداد ان کم است ولی به مرور زمان و درصورتیکه شخص مبتلا به پزشک مراجعه نکند یا راه های پیشگیری را رعایت نکند، تعداد آن بتدریج زیاد میشود ، در بروز کک ومک عوامل ژنتیکی یا سرشتی کاملا دخیل است ولی عوامل محیط خصوصا نور آفتاب در بروز و تشدید آن کاملا اثر دارد ، عوامل هورمونی هم در بروز آن نقش دارد مثلا بعضی خانم هایی که باردار میشوند یا افرادی که به سن بلوغ میرسند افزایش تعداد کک ومک را کاملا حس میکنند ، در مواردی هم استرس و تنش های عصبی باعث تشدید کک ومک در افراد مستعد میشود.

 

کک و مک ها دو گونه اساسی دارند : Ephelide و Lentigine

1-    Ephelides : لکه هایی صاف و بدون برجستگی به رنگ قرمز یا قهوه ای روشن و نوعا در طی ماههای آفتابی ظاهر و در زمستان ناپدید می شوند و بیشتر در افرادی با پوستهای روشن و در خانواده هایی با زمینه ارثی دیده می شود. استفاده مرتب از کرمهای ضدآفتاب در زمانی که در معرض تابش آفتاب هستید به جلوگیری از ظهور این نوع کک و مک کمک فراوانی می کند. در کودکان ممکن است لکه های برنزه کوچک، قهوه ای و یا سیاه ایجاد شوند و در فصل زمستان هم ناپدید نمی شوند. اگر چه این نوع کک و مک معمولا یک نوع از سندروم ژنتیکی پوست می باشد اما غالبا این لکه ها بدون اهمیت هستند.

 

2–    Lentigines : یا لکه های کبدی از این نوع هستند و هیچ ربطی به بالا رفتن سن و پیری ندارند و بیشتر در افرادی با آمادگی های ژنتیکی ظاهر می شوند. البته اصطلاح لکه های کبدی کاملا اشتباه است چرا که هیچگونه ارتباطی بین این لکه ها و کبد وجود ندارد و عموما در افراد پیرتری که بدون استفاده از کرمهای ضدآفتاب در معرض تابش خورشید قرار می گیرند بیشتر ظاهر میشوند.پشت دست بعضی از افراد مسن به صورت لکهایی به اندازه یک عدس یا کمی بیشتر یا کمتردیده میشوند.درصورت هم به شکل یک لکه گرد وکوچک وبابرجستگی مختصردیده می شود.

 

افزایش کک و مک  :

نور خورشید و تابشهای برنزه کننده اشعه (UV) ماوراءبنفش را منتشر می کنند. پس از این که شما در معرض تابش نور خورشید قرار گرفتید پوست شما ضخیم شده و رنگدانه ملانین در سلولهای تولید کننده رنگ (ملانولیت ها) به حداکثر میزان خود شروع به تولید رنگ می کنند. افراد با پوست تیره از افراد روشن و بور نسبت به تابش خورشید حساس تر هستند. البته افراد با پوست تیره کاملا هم در برابر اثرات خورشید مقاوم نیستند و حتی می توانند با تماس های طولانی آفتاب سوخته هم شوند.

 

پیشگیری از کک و مک  :

هر کس آمادگی ژنتیکی برای ایجاد کک و مک را دارد باید حتما از کرم های ضد آفتاب استفاده نماید و حتی الامکان زمان قرارگرفتن در معرض تابش اشعه های خورشید را بکاهد.

 

کک و مک چطور درمان می شود؟

جهت درمان کک و مک هایی که از قبل روی پوست ایجاد شده اند چند راه وجود دارد:

1- استفاده از کرمهای سفیدکننده و ضد لک : ارزان ترین راه و راحتترین راه برای رفع این عارضه می باشد .هرچند که جوابدهی قابل اطمینان نداشته وباید مدت طولانی استفاده شود.

2- لایه برداری : به روشهای مختلف شیمیائی وفیزیکی انجام می شود. ازکرمها : ترتینوئین ، ازمحلولها : پیلینگ بااسیدهای میوه (AHA ) ،از دستگاهها : میکرودرم ابریژن. استفاده از این روشها هم نیاز به صبروتحمل دارد.

3- کرایو:یک نوع انجماد ملایم و خفیف با نیتروژن مایع که می تواند برای درمان کک و مک استفاده شود. به اصطلاح عامه مردم، فریزکردن هم گفته میشود.

4- درمان لیزری: چند نوع لیزر، مخصوصا لیزرهایی که نور سبز تولید می کنند می توانند کک و مک ها را بطور موثر و مطمئن روشن تر و یا از بین ببرند. این روش نیز مانند روش انجماد یک روش ساده و مطمئن با درصد موفقیت بالا و کمترین درصد ریسک در ایجاد زخم می باشد.

 

لکه های حاملگی   : (CLOASMA…MELASMA )

به آنها لکه هورمونی هم میگویند .این لکه ها ابتدا بصورت قهوه ای کم رنگ ( بزرگتر از کک ومک ) ظاهر میشود و بتدریج اندازه ان بزرگتر و رنگ آن تیره تر میشود و در موارد شدید مناطق وسیعی از صورت ( مثلا گونه ها یا بینی یا پیشانی ) را درگیر میکند . همانند کک ومک سه عامل : 1- ژنتیک ، 2- هورمون ، 3-  نور آفتاب در بروز و تشدید آن دخیل است ولی بر خلاف کک ومک در ملاسما نقش عوامل هورمونی بارزتر واشکارتر است ، مثلا دیده شده فردی که اصلا دچار این لک نبوده بعد از ازدواج و استفاده از قرص های ضد بارداری یا هنگام بارداری مبتلا به این لکه ها میشود و بعد از ان اگر فرد مصرف قرص را ادامه دهد یا درمعرض نور آفتاب قرار گیرد شدت و وسعت این لکه ها بیشتر و بیشتر میشود . لکه های بارداری بصورت لکه های تیره و قهوه ای روی گونه هایا پیشانی و اطراف چشمها دیده می شوند این ضایعات بتدریج ایجاد شده و قرینه هستند.

بروز لکه های حاملگی بیشتر در نیمه دوم بارداری شروع می شود اما گاه دربانوانی که از قرص های ضد حاملگی استفاده میکنند نیز دیده می شود که بستگی مستقیم به مدت زمان مصرف دارو و نوع دارو ( حاوی استروژن و پروژسترون ) دارد.

 

لکه های حاملگی معمولا بطور کامل در عرض یک سال بعد از زایمان ناپدید می شوند اگر چه ممکن است بعد از ده سال نیز باقی بمانند. لکه های ناشی از مصرف قرص های ضد حاملگی مدت بیشتری می مانند. درمان هر چه سریعتر شروع شود نتیجه بهتری میتوان گرفت و نباید به امید بهبودی خودبخودی درمان را به تاخیر انداخت .

علاوه بر این، نوک پستان، کک مک یا خال، محل زخم ها، پوست دور ناحیه تناسلی، و نواحی از پوست که در معرض اصطکاک قرار دارند (نظیر زیر بغل و کشاله ران) در زمان حاملگی تیره تر یا اصطلاحاً هیپرپیگمانته (HYPER PIGMENTED) می شوند.

تمام این تغییرات ناشی از افزایش موقتی (و بی ضرر) تولید ملانین در بدن استتیرگی پوست ظرف چند ماه پس از حاملگی از بین می رود، هر چند در بعضی از زنان این تغییرات رنگدانه هیچگاه کاملاً برطرف نمی شوند.

 

خطوط تیره روی شکم :

این خط که “خط سیاه” یا Linea Nigra خوانده می شود در واقع همان “خط سفید” یا Linea Alba است که بطور طبیعی از بالای شکم تا قسمت پایینی شکم و استخوان عانه ادامه دارد و در حالت طبیعی به رنگ پوست بوده و دیده نمی شود. افزایش تولید ملانین باعث سبب تیره شدن این خط می شود. این خط نیز در بیشتر موارد چند ماه پس از زایمان رنگ قبلی خود را باز می یابد.

 

جلوگیری از تیرگی پوست در زمان حاملگی :

دوری از آفتاب:

این نکته بسیار مهم است زیر قرار گرفتن در معرض آفتاب تغییرات رنگدانه ها را تشدید می کند. سعی کنید از یک ضد آفتاب با طیف وسیع که در مقابل هر دو نوع اشعه های UVA و UVB محافظت ایجاد می کند و SPF آن ۳۰ یا بیشتر باشد بصورت روزانه استفاده کنید. (SPF  خصوصیتی از کرم های ضد آفتاب است که قدرت آنها را در محافظت از پوست در مقابل اشعه نشان می دهد.) فراموش نکنید که برای خانمهای باردارضدآفتابهای مخصوصی وجود دارد که باید ازآنها استفاده کرد.

اگر بیرون می روید علاوه بر ضد آفتاب از کلاه لبه دار هم استفاده کنید. همچنین سعی کنید مدت قرار گرفتن در معرض نور آفتاب را بویژه بین ساعت ۱۰ صبح و 4 بعد از ظهر کاهش دهید.

از کرم ها و تمیز کننده های پوستی ملایم استفاده کنید. از بکار بردن کرم هایی که پوستتان را تحریک می کنند خودداری کنید زیرا باعث بدتر شدن تیرگی می شوند.

 

بعد از زایمان :

بعد از زایمان هم به محافظت پوست خود از نور آفتاب ادامه دهید. در بیشتر موارد، تیرگی های بوجود آمده به آهستگی و بدون هیچگونه درمانی برطرف می شوند. اما باید توجه داشت که در تعداد کمی از زنان، داروهای ضد بارداری که حاوی استروژن هستند (نظیر قرص های ضد حاملگی) می توانند سبب ایجاد کلوآسما شوند. در صورتیکه تیرگی پوست در حد ناراحت کننده باشد بهتر است روش دیگری برای جلوگیری از بارداری بکار رود.

اگر بعد از گذشت چند ماه از زایمان، لکه های تیره همچنان وجود داشته باشند می توان از کرم های روشن کننده پوست  استفاده کرد. اگر شیرده هستید،داروی شما با یک خانم معمولی تفاوت دارد.البته نباید انتظار داشته باشید بسرعت نتیجه بگیرید. درمان ممکن است چندین ماه طول بکشد. (در بعضی موارد نادر، متخصصین پوست برای از بین بردن لکه ها از لیزر استفاده می کنند ولی این درمان قدم اول نیست.) درمان هر چه باشد، محافظت در مقابل اشعه خورشید در طول درمان و بعد از آن نکته ای حیاتی است که باید به آن توجه داشت.

 

لکه های جای جوش :

بعضی از افراد مبتلا به اکنه یا جوش دچار لکه های بعد از بهبود ی جوش میشوند بطوریکه فرد ابتدا دچار جوش های قرمز یا چرکی میشود و بمرور زمان وقتی جوش ها خشک میشود لک قهوه ای یا بعضا لک قرمز به جای میگذارد ، خصوصا اگر فرد جوش خود را دستکاری کند احتمال لک قهوه ای یا لک تیره بعد از جوش زیاد میشود ، در بسیاری از این افراد این حالت یعنی گذاشتن لک بعد از جوش یک زمینه یا استعداد ارثی هم دخیل است خصوصا در مورد لکه های قرمز بعد از جوش این علت یعنی زمینه ژنتیکی مهمتر است چرا که دیده شده افرادی بدون انکه جوش را دستکاری کنند دچار اسکارها ولکه های قرمز ( وگاها لکه قهوه ای ) بعد از بهبودی جوش میشوند ، در ضمن نوع جوش هم در گذاشتن لک اثر دارد مثلا جوش های عمیق و کیستی و چرکی احتمال بیشتری برای گذاشتن لک دارند ، دوام و مدت جوش هم در ایجاد لک بعد از جوش موثر است مثلا کسی که جوش های صورت خود را درمان نمی کند ( عدم مراجعه به پزشک ) و جوش ها بمدت طولانی باقی می مانند و احتمال لک زیاد میشود خصوصا اگر شخص در معرض نور آفتاب قرار گیرد این مورد بیشتر رخ میدهد .

پس عوامل متعددی در ایجاد لک بعد از جوش دخیل است و دریک فرد ممکن است یک یا چند علت از عوامل ذکر شده در بروز لک بعد از جوش دخیل باشد.

 

لکه های بعد از زخم یا التهاب پوست :

بعضی از بیماری های پوستی که بصورت التهاب های پوستی و لکه های قرمز یا قهوه ای خارش دار اغاز میشوند با مرور زمان بعد از فروکش کردن التهاب پوست لکه های قهوه ای بر جای میگذارد یا کسانیکه دچار یک زخم در پوست میشوند بعد از بهبودی التهاب یا زخم پوستی دچار لکه های قهوه ای تیره نامنظم میشوند .

همه لکه ها تیره و قهوه ای یا مشکی نیستند در بعضی از موارد شخص دچار لکه های روش ( کم رنگ تر و روش تر از رنگ پوست خود ) پوستی میشود این لکه میتواند کوچک در حد میلی متر تا بزرگ در حد سانتی متر باشد و در صورت ویا بدن باشد . 4 نوع معروف و شایعتر از این لکه های روش و حتی سفید شامل  :

 

اگزمای آفتابی :  TINEA  ALBA

بصورت لکه های روشن کمی خشک یا کمی پوسته دار در صورت کودکان یا نوجوانانی که پوست خشک دارند وزمانی که درمعرض افتاب قرار میگیرند بیشتر احتمال دارد این  لکه ها ظاهر و بروز پیدا میکند بیشتر در صورت والبته گاها در تنه و اندام هم دیده میشود وگاها تشخیص آن از برص یا پیسی و قارچ سطحی مشکل است

 

قارچ های رنگی پوست : TINEA VERSI COLOR

که در بعضی مواقع بسیار شبیه آلبا یا اگزمای آفتابی میشود . بیشتر در تنه وگردن و اندام فوقانی  دیده میشود. درهر سنی ممکن است بروز کند. در اغلب موارد بصورت لکه های قهوه ای  کم رنگ تا پرنگ ، در اندازه های مختلف  ظاهر میشود ولی در بعضی مواقع بصورت لکه های کم رنگ و حتی سفید شبیه آلبا ظاهر میشود ، در بعضی افراد هم هر دو نوع ضایعه روشن وقهوه ای در نقاط مختلف تنه وگردن وحتی صورت دیده میشود

 

برص یا پیسی : VITILIGO

بیماری ترسناک از نظر بسیاری از مردم چرا که صعب العلاج و سخت و درمان است و بمرور زمان هم ممکن است بیشتر و وسیع تر و گسترده تر شود چرا که زمینه وعلت ارثی و ژنتیکی دارد ، در هر سنی امکان بروز ان وجود دارد و لکه های ان کاملا روش تر از پوست و برنگ سفید ( گاها مثل کاغذ سفید ) است و در مواردی تشخیص ان از دو مورد فوق سخت است.

 

نووس یا لکه های مادرزادی پوست : NEVUS

همیشه لکه های مادرزدای تیره و قهوه ای نیستند گاها روش تر از پوست و گاها کاملا شبیه برص یا پیسی میشوند و در طفولیت در تنه وگاها صورت بروز میکند و البته نکته مثبت و خوشایند ان اینست که مثل برص پیشرفت نمیکند .